When arriving October 16, 2021 in Kathmandu Nepal, my hosts shared one of their canine companions recently passed away and another dog in the family was not feeling well.
When walking the residential neighborhood I have been staying in Kathmandu since coming to Nepal in 2014 I noticed the street dog population had diminished from dozens to only a few dogs.
It wasn’t until Friend, a dog I know in Sauraha Nepal reached out to me did I start to be curious. The evening of October 17th when in Kathmandu, Friend the dog reached out to me sharing he wasn’t feeling well. When I arrived in Sauraha on the 18th I learned from one of Friends human caretakers that he had not been acting his normal self. I also learned from Friends caretaker, a local woman who cares for the street dogs in Sauraha, that one of her dogs had just transitioned. With all of these incidents coming to my attention I was curious if there was a correlation.
Tuesdays I meet with three animal and nature communicators who I have been meeting with weekly for the last two years. We talked with Friend asking him if there was a correlation in these happenings. All four of us heard the same communication from Friend.
Friend shared with us that there is a correlation with all of these dogs and to watch for the trend in canines moving forward. The trend has not started to get noticed yet by large numbers of humans but that people will start to notice here in Nepal and in other parts of the world.
Friend shared there is a combination of causes compounded together and that it is hitting the canine population hard but it will start to be noticeable in other species, even humans. The causes are environmental, parasitic, nutrition, inflammation.
I asked Friend what he physically felt like, he replied, “Feels like a spare tire waiting me down, I feel lethargic, gassy, it’s from water.”
Friends message to us was to share this message with other humans and to be mindful of waste.
We also talked with a elephant I know asking her if there was any correlation to her illness. When I arrived in Sauraha human friends told me she had been very sick. The elephant said she had a different type of parasite but that the correlation is the same and that climate change-waste-trash-sanitation-chemicals-plastics are affecting the water and the soil in Sauraha and all over the world and that we need to watch our neighborhoods, villages, and cities for waste and help to clean up.
The elephant shared that animals would benefit from antiparasitics and would like to bring to the attention of her community that the animals here in Sauraha, would benefit from additional antiparasitics. She asked, “If humans can get them, why can’t we?” She also shared that inflammation is key and that she and in fact we humans would benefit from more fruit enzymes, lots more fruit enzymes. The elephant would like this information to be widely shared.
अक्टोबर १६ , २०२१ काठमाण्डौ नेपाल आइपुग्दा मेरा होस्टहरूले मलाई साझा गरे कि उनीहरूको एउटा कुकुर भर्खरै बित्यो र परिवारको अर्को कुकुरको अवस्था ठिक छैन।
सन् २०१४ मा नेपाल आएदेखि काठमाडौंमा बस्दा त्यहाँ को गल्लि हिँड्दा मैले सडकी कुकुरको संख्या दर्जनौंबाट घटेर केही कुकुरमा मात्र पुगेको देखेँ।
सौराहा नेपालमा चिनेको एउटा फ़्रिण्ड नामको कुकुर मसम्म पुगेपछि मलाई जिज्ञासा हुन थाल्यो । १७ गतेको साँझ काठमाडौंमा हुँदा फ़्रिण्डले मलाई आफूलाई सन्चो नभएको कुरा सुनायो । १८ गते सौराहा पुग्दा फ़्रिण्डको एकजना हेरचाह गर्ने व्यक्तिबाट फ़्रिण्डले सामान्य व्यवहार नगरेको थाहा पाए । सौराहाको सडकी कुकुरहरूको हेरचाह गर्ने एक स्थानीय महिलाको एउटा कुकुर भर्खरै बितेको खबर फ़्रिण्डको केयरटेकरबाट थाहा पाएँ। यी सबै घटनाहरू मेरो ध्यानमा आउँदा सबै घटनाहरु सहसंबंध छन् कि भन्ने मलाई जिज्ञासा हुन थाल्यो।
मङ्गलबारको दिन विगत दुई वर्षदेखि साप्ताहिक भेट गरिरहेको मेरो तीन संचारकर्मीहरु साथीहरुसंग मैले भेटें। हामीले फ़्रिण्डसँग यी घटनाहरूमा कुनै सहसंबंध छ कि भनेर सोध्यौंम । हामी चारैजनाले फ़्रिण्डबाट एउटै उत्तर पायौ।
ले यी सबै कुकुरहरू सहसंबंधित रहेको र कुकुरहरू अगाडि बढ्ने प्रवृत्ति हेर्ने हो भने यो कुरा अझै ठूलो सङ्ख्यामा मानिसहरूले थाहा पाउन थालेको छैन तर यहाँ नेपाल र संसारका अन्य केहि भागहरूमा मानिसहरूले थाहा पाउन थालेको कुरा साझा गर्यो।
फ़्रिण्डले साझा गर्यो कि त्यहाँ कारणहरूको संयोजन एकसाथ मिश्रित छ र यसले कुकुरहरूको जनसंख्यालाई कडा प्रहार गरिरहेको छ तर यो अन्य प्रजाति मानिसहरूमा पनि देखिन थालेको छ। कारणहरू वातावरणीय, परजीवी, पोषण, सूजन हुन्।
फ़्रिण्डलाई शारीरिक रूपमा कस्तो महसुस भैरहेको छ भनेर मैले सोद्ध्दा उसले जवाफ दियो, “खाली टायर ले मलाई पर्खिरहेको जस्तो लाग्छ, मलाई सुस्त र ग्यास भएको महसुस हुन्छ, यो पानीबाट आएको हो।”
फ़्रिण्डले यो सन्देश अन्य मानिसहरूसँग साझा गर्न र फोहोरको बारेमा सचेत रहन साझा गर्यो।
हामीले चिनेको हात्तीसँग पनि उनको रोगसँग कुनै सम्बन्ध छ कि भनेर सोध्यौं। जब म सौराहा पुगेँ, मानव साथीहरूले मलाई उनी धेरै बिरामी भएको बताए। हात्तीले आफूमा फरक किसिमको परजीवी ले सताएको बताइन् तर सम्बन्ध एउटै हो र त्यो जलवायु परिवर्तन/फोहोर-मैला–सरसफाइ–केमिकल–प्लास्टिकले सौराहालगायत विश्वभरका पानी र माटोमा असर गरिरहेको छ र हामीले त्यसलाई नियन्त्रण गर्न आवश्यक छ । हाम्रो छिमेक, गाउँ र शहरहरू फोहोर देखेमा सफा गर्न मद्दत गर्नुहोस्।
हात्तीले परजीवी विरोधी औषधिबाट जनावरहरूलाई फाइदा हुने बताइन् र सौराहाका जनावरहरूले थप परजीवी विरोधी औषधिबाट फाइदा लिन सक्ने उनको समुदायको ध्यानाकर्षण गराउन चाहन्छिन्। उनले सोधिन्, “यदि मानिसहरूले पाउन सक्छन् भने हामी किन सक्दैनौं?” उनले यो पनि साझा गरे कि सूजन यो समस्याको कुञ्जी हो र उनी र वास्तवमा हामी मानिसहरूले धेरै फल इन्जाइमहरूबाट लाभ उठाउन सक्छौं। हात्ती यो जानकारी व्यापक रूपमा साझा गर्न चाहन्छ।
2021 වසරේ ඔක්තෝබර් 16 දින නේපාලයේ කත්මන්දු නුවරට පැමිණීමත් සමග මාගේ සත්කාරකවරයාගේ සුනඛයෙකු ඉතා මෑතකදී මිය ගොස් සිටි අතර පවුලේ අනෙක් සුනඛයා එතරම් හොද යහපත් ශරීර සෞඛ්යයකින් යුක්ත නොවීය.
වසර 2014 දී නේපාලයේ කත්මන්දු නුවරට පැමිනීමෙන් පසු අහල පහල ඇවිදිමින් සිටි දුසිම් ගනන් සුනඛ ගහනය අඩු වී ඇති බව නිරීක්ෂනය විය.
නේපාලයේ සෞරහා නගරයේ මිතුරෙකු ලෙස සිටි සුනඛයෙකු මා වෙත ලගා වූ පසු ඒ ගැන මට කුතුහලයක් ඇති විය.කත්මන්දු නුවරදී 17 වන දින හවස් කාලයේදී මා වෙත පැමිනි සුනඛයා එතරම් හොද සෞඛ්ය තත්වයක නොසිටි බව මා හට පසක් විය.එම සුනඛ මිතුරාගේ රැක බලා ගන්නා දහ අටවන දින මා හට පැවසුවේ උගේ සාමන්ය හැසිරීම් රටාව ටික දිනක පටන් නොදුටු බවයි.සෞරහා වෙත පැම්ණීමෙන් පසු එම රැක බලා ගන්නාගෙන් තව දුරටත් මා හට දැනගැනීමට ලැබුනේ එම ප්රදේශයම ජීවත් වන කාන්තාවක් රැක බලා ගත් වීදි සුනඛයිනගෙන් එක් සුන්ඛයෙකු වෙනස් වී ඇති බවයි. මාගේ අවධානයට යොමු වූ මේ සියළුම සිදුවීම් තුල සහසම්භන්දතාවයක් ඇති දැයි යන කුතුහලය මා හට ඇති විය.
පසුගිය වසර දෙක තුලදී සතිපතා සෑම අගහරුවදා දිනකම හමුවූ සංනිවේදකයින් තිදෙනකු මා හට මුණ ගැසුනි.අප සුනඛ මිතුරා සමග කල කථා බහේදී මෙම සිදුවීම් අතර සහ සම්භන්දයක් තිබේදැයි ඇසූවෙමු.අප හතරදෙනාටම එම සුනඛ මිතුරාගෙන් පිළිතුරු ලෙස ලැබුනේ එකම පණිවිඩයයි.
සුනඛ මිතුරා අප සමග සදහන් කලේ මේ සියළුම සුනඛයින් සමග සහසම්භන්දයක් ඇතිබවත් සුනඛයින් ඉදිරියට යාමේ ප්රවණතාවය නිරීක්ෂනය කිරීමට සහ මෙය තවමත් විශාල ලෙස මිනිසුන්ගේ අවධානයට ලක් නොවූ නමුත් නේපාල වැසියන් සහ ලෝකයේ වෙනත් ප්රදේශ වල මිනිසුන් මෙය වටහා ගැනීම ඉක්මනින් ආරම්භ කරන බවත් අප හට පැවසීය.
මෙයට හේතු ලෙස පාරිසරික,පරපෝෂිත,පෝෂණය ආම්ලිකතාවය ඉතා බරපතල තත්වයන් වන අතර එම හේතූන් සුනඛ ගහණයටද දැඩි ලෙස බලපාන බවත් අනෙකුත් විශේෂයන් සහ මිනිසුන් තුල පවා එය දර්ශනය වීමට පටන් ගන්නා බවත් සුනඛ මිතුරා තවදුරටත් පැවසීය.
මා ඔහුගෙන් ශාරීරිකව හැගෙන්නේ කුමක්දැයි විමසූවිට ඔහුගේ පිළිතුර වූයේ ” අමතර මහන්සියක්,උදාසීන බවක් සහ පීඩනයක් දැනෙන අතර එය ජලය නිසා ඇති වන තත්වයන් බවයි” .
මිතුරන්ගෙන් ලද පණිවිඩය වූයේ මෙම පුවත අනෙක් මිනිසුන්ද දැනුවත් කොට අපද්රව්ය අවම කිරීම පිළිබදව සැලකිලිමත් වන ලෙසයි.
මා සෞරහා වෙත පැමිනීමෙන් අනතුරුව අප දන්නා අලියෙකු සමගද කථා කොට ඔහුගේ අසනීපයට මෙය සම්භන්ද යන්න සාකච්චා කලා.එහිදී මිනිසුන් පැවසූයේ ඇය ඉතා අසාධ්යව ඇති බවයි.අලියා පවසා සිටියේ ඇයට වෙනස් ආකාරයේ පරපෝෂිතයෙකු සිටින නමුත් සහ සම්භන්ධතාවය එක හා සමාන අතර දේශගුණික විපර්යාස /අපද්රව්ය – කුණු – සනීපාරක්ෂාව – රසායනික – ප්ලාස්ටික් සෞරහා වලත් ලොවපුරාමත් ජලයට සහ පසට බලපාන බවත් අපද්රව්ය සදහා අපගේ අසල්වැසි ප්රදේශ,ගම් සහ නගර පිරිසිදු කිරීමට හැකිතාක උදව් කරනා ලෙසත් ය.
ප්රතිපරපෝෂිත නාශකවලින් සතුන් හට ප්රථිලාභ ලබෙන බව අලියා පවසූ අතර සෞරහා හී සිටින සතුන් හට අතිරේක පරපෝෂිත නාශකවලින් ප්රතිලාභ ලැබෙන බවට තම ප්රජාවගේ අවධානය යොමු කිරීමට ද එකග විය.ඇය විමසා සිටියේ “මිනිසුන් හට එය ලබා ගත හැකි නම් අපට බැරි ඇයි?” ආම්ලික තාවය ප්රධාන බවත් නිසැකවම මිනිසුන් වන අපට පළතුරු එන්සයිම වලින් ප්රතිලාභ ලැබෙන බවත් ඇය පැවසුවාය.මෙම තොරතුරු පුලුල් ලෙස බෙදා හැරීමට අලියා ඉතා කැමැත්තෙන් පසු වේ.
Animal and Nature Connect 